Uwagi/wyjaśnienia

1. Rząd przedstawia  Sejmowi projekt budżetu na rok następny w terminie do 30 września roku bieżącego. Podane w projekcie wielkości wynikają z prognoz wykonania budżetu za rok mijający, w oparciu  o comiesięczne sprawozdania z danego roku,  założenia rozwoju gospodarczego na rok następny oraz  ocenę wpływu gospodarki międzynarodowej na  nasz rozwój.

*  Podane w tabeli porównania procentowe zmian poszczególnych pozycji dotyczą wielkości planowanych (!).  Relację  wielkości planowanych do ich wykonania  obrazuje kolumna 4 na przykładzie roku 2014. /W roku 2016 nastąpiło znaczne zmniejszenie dochodów z podatku VAT w grudniu  w porównaniu  do poprzednich miesięcy a także w porównaniu do dochodów z tego tytułu w grudniu 2015 r./

2. ** W roku 2015 rząd PO-PSl  przesłał do Sejmu projekt budżetu 29 września. Po wygranych przez PiS wyborach rząd Beaty szydło przekazał Sejmowi nowy projekt budżetu 21 grudnia.  Poniższe zestawienie przedstawia różnice między  tymi  projektami w zakresie rozpatrywanych przeze mnie wskaźników.

Dane w tys. zł. W drugiej linijce procent zmiany planu
w roku 2015 w stosunku do planu z roku 2014.

Pozostałe pozycje ujęte w zestawieniu nie uległy zmianie.

Wykonanie budżetu państwa Sejm rozpatruje w okresie maj - czerwiec następnego roku.

3. Wskaźnik inflacji wynosi 101,3%, a dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów /głównie żywność, leki, itp./ - 101,6%.

4. Dochody VAT to suma podatku od towarów i usług /143 483 mln zł/ i podatku akcyzowego /69 000 mln zł/. Razem: 212 483 mln zł, czyli 18 mld 334 mln zł więcej niż w roku poprzednim.

5. Wzrost dochodów z podatku CIT zależy od tempa rozwoju gospodarki. Część dochodów z tego tytułu jest przekazywana do jst.  Na przykład w roku 2014 plan wpływu do budżetu państwa wynosił 23 250 mln zł, wykonanie wyniosło 23 266 mln zł a jst otrzymały z tego tytułu 6 440 mln zł.

6. Budżet państwa uzyskuje z podatku PIT nieco mniej niż 50 % dochodów z tego tytułu ogółem. Drugą część otrzymują jst według miejsca zamieszkania podatników - gminy 39,34%, powiaty 10,25%, województwa 1,6 % dochodów ogółem ( w tym składki na ubezpieczenie zdrowotne podatników)

W roku 2014 plan budżetu państwa w tym zakresie wynosił  43 700 mln zł, wykonanie 43 022 mln zł, wykonane dochody jst 35 105 mln zł.

7.  Część wyrównawczą  jst otrzymują według danych z roku 2015. Jeśli średnia ich dochodów własnych w przeliczeniu na mieszkańca jest niższa niż 92% odpowiedniej średniej krajowej, to uczestniczą w podziale tej subwencji.

8. Kwota bazowa w systemie płac nauczycieli wzrasta o 1,3 % (poziom inflacji), co oznacza zahamowanie spadku realnej wartości wynagrodzeń. W porównaniu do lat poprzednich jest to wskaźnik korzystny, bo przez  pięć lat, w tym w roku 2016, występowało zamrożenie wartości  kb.

Ale:

-Wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej ma wynosić 5,1%, czyli w sektorze przedsiębiorstw będzie wynosił niemal dwa razy tyle. Oznacza to powiększenie różnicy między wynagrodzeniami nauczycieli  a wynagrodzeniami  w przedsiębiorstwach. 

-Subwencja oświatowa wzrasta o 328 mln zł, czyli o 0,79% w stosunku do roku poprzedniego, co oznacza, że albo rząd przewiduje redukcję zatrudnienia nauczycieli średniorocznie o około 5 tysięcy etatów /czyli od 1 września 15 tysięcy/, albo znaczne obniżenie wskaźnika zatrudnionych nauczycieli o wyższych uposażeniach (dyplomowanych). Może to oznaczać również , że zakłada się wzrost dopłaty jst na  wynagrodzenia  nauczycieli  o około 200 mln zł w skali kraju.

Niż demograficzny, na który MEN się powołuje, na poziomie szkół gminnych już w zasadzie  nie występuje i spadek liczby uczniów w gminach nie ma praktycznie wpływu na koszty realizowanych zadań oświatowych. Natomiast na poziomie powiatów mniejsza liczba uczniów może oznaczać mniej oddziałów, ale za to zwiększa się odsetek uczniów wybierających edukacje zawodowa, która jest bardziej kosztowna od ogólnokształcącej.

9. Znaczący wpływ na realizację dochodów budżetowych państwa ma wskaźnik bezrobocia, a ściślej biorąc  liczba zatrudnionych płacących podatek PIT. W latach 2010-2020 wiek emerytalny osiągają roczniki powojennego wyżu demograficznego. Ponadto nastąpiła znaczna emigracja Polaków (dotychczas około 2 milionów osób i co najmniej drugie tyle planuje wyjazd z kraju). Ponadto na nieco innych zasadach podatkowych są zatrudniani w coraz większej liczbie cudzoziemcy.

Uwaga!   MEN podaje, że w wyniku wprowadzanych zmian oświatowych przybędzie 35 tysięcy etatów nauczycielskich. Gdyby tak było, to należałoby zapewnić wzrost nakładów przeznaczonych na wynagrodzenia. Tymczasem wynagrodzenie nauczycieli wynosi w kraju średnio na etat około 4500zł. Doliczając koszty pracodawcy (19,91% wynagrodzeń) otrzymujemy koszt jednego etatu znacznie wyższy niż  5 tysięcy złotych miesięcznie, czyli 60 tysięcy złotych rocznie.  60 tysięcy zł rocznie x 35 tysięcy etatów (?!) daje 2 mld 100 mln zł.  Jeśli nawet rozłożymy te koszty na trzy lata, to i tak niedoszacowanie tegorocznej subwencji przekracza 1 mld złotych.   Stąd wniosek, że albo dane o zatrudnieniu są blefem propagandowym, albo samorządy staną przed wyzwaniami finansowymi, którym raczej nie podołają.

Gdańsk, 10.02.2017r.

  Franciszek Potulski