środa, 7 sierpnia 2019

Etnocentryzm i takie tam inne

Słowo o kulturze  

"Kultura głupcze" czyli lokalnie o kulturze











"Kultura głupcze!" to emitowany z różnymi perturbacjami cykliczny program  realizowany przez Telewizję Polską we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym. 

Zapraszani  do studia goście: filmoznawcy, krytycy sztuki, artyści, literaturoznawcy, dziennikarze i specjaliści różnych dziedzin poruszali różne, często kontrowersyjne, najważniejsze wydarzenia kulturalne. Program m.in prowadził Jacek Żakowski, Kamil Dąbrowa.

Od jakiegoś czasu pojawił się temat powołania Rady Kultury przy urzędzie burmistrza. Bliżej nie sprecyzowane ciało, miałoby pełnić role doradczą podobnie na kształt Rady Gospodarczej. 


Burmistrz Marek Charzewski zapowiedział, że zajmie się tym i rozpatrzy -  konsultując wprzódy z różnymi środowiskami powiązanymi z kulturą, nierozerwalnie z nią  związanymi, środowiskami twórców i animatorów tejże w Malborku. 

Z całą pewnością nie może być to jednostronne zawładnięcie obszarem - wszak Malbork bogaty nie tylko w twórców, artystów i animatorów wszelkich rodzajów i maści, reprezentacyjnych różne obszary kultury ale i wielość punktów widzenia. 


Nie da się ani twórców, animatorów, ani instytucji zamknąć do jakiegoś hipotetycznego pudełka i określić w punktach sztywnie ramy.
"Kultura w rozumieniu i znaczeniu najszerszym “obejmuje to wszystko, co w zachowaniu się i wyposażeniu członków społeczeństw ludzkich stanowi rezultat zbiorowej działalności. Mówi się też o kulturze jako tym, co w zachowaniu się ludzkim jest wyuczone — w odróżnieniu od tego, co biologicznie odziedziczone.*  No dobrze, a co jeśli do tego dodać indywidualny aspekt? No i pominąć czynnik i słowo “ludzki”. Wtedy z okaże się, że definicji jest … hum, najprościej mówiąc - multum." 
Najczęściej, w potocznym hasła tego znaczeniu, bez głębszej refleksji - “kultura” kojarzy się z działalnością artystyczną. Choć to błędne, ale w głowach wielu jako stereotyp siedzi i szlus.
  

Więc tedy - granie na skrzypeczkach, haftowanie kilimków, lepienie garnków, chóry wszelakie amatorskie, zespoły, wierszokleci lokalni i ci z górnej półki, teatralnicy przeróżni o przeróżnym wymiarze, czy pan Zdzicho co gra na harmonijce i pani Agnieszka co maluje abstrakcyjnie na szkle czy płótnie jakim. No i oczywiście Krzysio, który cyfrowy aparat fotograficzny dostał na komunię św., i zdjęcia robi kaczkom, babci i kwiatkom i robaczkom. 


Oni wszyscy są twórcami kultury w tym pojęciu. Oczywiście, by brzmiało bardziej poważnie, artyści, ludzie kultury lubują się w podkreślaniu znaczenia i rangi tego co czynią. Nie dziwota, to wiąże się nierozerwalnie z psychiką a ta jest. czy nam się podoba czy nie, jest ważkim elementem naszego funkcjonowania. 

Toteż wówczas nie daj Bóg na odcisk nadepnąć komuś. umniejszyć to co tworzy w jego pojęciu i dla niego ważnego (hm no bo z serca, lubo z filozoficznych przemyśleń, lub z relacji i pojmowania transcendencji) no wówczas i nieszczęście gotowe.  

Stąd pomysł na przypomnienie, lubo tylko powierzchownie i najprościej, o pojęciach związanych z kulturą - póki co. Bowiem ciąg dalszy tematu na pewno nastąpi.                          ABAH 

***
"Kultura materialna:
Nazywamy wszystkie dotykalne, konkretne wytwory społeczeństwa. Np. odkrycia archeologiczne: gliniane dzbany, biżuteria, broń. Krótko mówiąc, każdy fizyczny przejaw życia ludzi jest częścią kultury materialnej. Kultura materialna jest przekazywana z pokolenia na pokolenie.

Kultura niematerialna.

Duchowe wytwory społeczeństwa przekazywane pokoleniom. Stanowią ośrodek życia społecznego.

Wiedza i przekonania

Poglądy na temat świata jakie sobie wytworzyliśmy są częścią kulturowego dziedzictwa wszystkich społeczeństw. Pojęcie wiedza odnosi się do zbioru takich pojęć, które oparte na wnioskach pochodzących z doświadczenia empirycznego, np. kulistość Ziemi i związek między niską wagą noworodków, a paleniem podczas ciąży to elementy wiedzy.
Przekonania są poglądami nie popartymi odpowiednią wiedzą empiryczną w takim stopniu, który umożliwiałby uznanie ich za niewątpliwie prawdziwe.
Kultury wszystkich społeczeństw zawierają poglądy na temat środowiska naturalnego oraz świata stworzonego przez ludzi. Co więcej wszystkie kultury wytworzyły idee dotyczące, wielu niesprawdzonych czy niejednoznacznych aspektów życia i śmierci, takich jak np. istnienie życia po śmierci.

Wartości
Są abstrakcyjnymi pojęciami mówiącymi o tym, co społeczność uważa za dobre, słuszne i pożądane. Wartości stanowią kontekst, w którym są ustanawiane i uzasadniane normy społeczne. Wartości są podstawą oceny działań społecznych. 

Wartości nie muszą być statyczne, mogą się zmieniać wraz z upływem czasu np wartości dotyczące ogólnie rozumianych pojęć miłości, seksu i małżeństwa.

Normy

Nasze zachowanie jest poddane strukturze norm, przepisów i regulacji społecznych nakazujących odpowiednie zachowanie w szczególnych sytuacjach. Normy mogą również kształtować zachowania ludzi wobec siebie.


Struktura norm społecznych jest podzielona na zwyczaje, obyczaje i prawa.

Zwyczajami nazywa się rutynowe czynności życia codziennego. Są to nawykowe działania, takie jak np. budzenie się o tej samej porze, nalewie mleka do płatków, jedzenie za pomocą sztućców. Ludzie powinni zachowywać się zgodnie z ustalonymi zwyczajami: jeśli tego nie robią, uważa się takich ludzi za ekscentryków, dziwaków czy nieokrzesańców.


Obyczaje są normami uważanymi za najistotniejsze dla funkcjonowania społeczności i życia jej jako całości. Wartości patriotyczne określają obyczaje związane z odpowiedzialnym zachowaniem obywateli.

Tabu oznacza obyczaje preskryptywne, czyli takie, które określają, czego nie powinno się robić. 



Naruszenie tabu i innych obyczajów pociąga za sobą o wiele bardziej surowe sankcje niż niestosowanie się do zwyczajów. Sankcje te mogą obejmować uwięzienie, wygnanie, a nawet śmierć.

"Prawa" są normami ustanowionymi i wymuszonymi przez władzę polityczną  W niektórych społecznościach prawo przekazuje się w formie ustnej; „prawo zwyczajowe”


Znaki i symbole

Znaki są reprezentacjami, przedstawieniami zastępującymi coś innego niż one same. Znak naturalny ma wewnętrzny, immanentny związek z tym, co przedstawia. Np. specyficzny zapach jest znakiem skunksa.

Symbole (znaki konwencjonalne) nie mają naturalnego pochodzenia.; są arbitralnie stworzonymi przedstawieniami (słowami gestami, przedmiotami, obrazami), które zyskują znaczenie dzięki umowie (konwencji) społecznej.


*Język jest społecznie wytworzonym zbiorem znaczących symboli i najważniejszym aspektem kultury. Elementy języka mają mniej więcej to samo znaczenie dla wszystkich, którzy należą do tej samej społ językowej. Jest głównym środkiem porozumiewania się.

*Gesty. Za ich pomocą również można porozumiewać się (gesty, ruchy ciała).
Ludzie porozumiewają się w sposób werbalny- za pomocą języka- i niewerbalny- za pomocą gestów.


Kultura
Kultura to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne umiejętności nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa, a także umiejętności wytwarzania i gospodarowania, mowa i pismo. 

Mianem kultury obejmujemy zjawiska, które są wytworem aktywności ludzkiej (np. wiedza, zwyczaje, religie) i podlegają obiektywizacji tzn. są wspólne wielu ludziom, mogą być przekazywane innym i istnieją jako zjawiska ponadjednostkowe, niezależne od woli i subiektywnych wyobrażeń jednostek. 



Często wyróżnia się kulturę materialną, duchową i społeczną. Kultura materialna to umiejętności wytwarzania przedmiotów użytkowych, pozyskiwania żywności, czasami włącza się także przedmioty, które powstały dzięki tym umiejętnościom. Kultura duchowa obejmuje wytwory nie mające użytkowego charakteru, są to religia, sztuka, wyobrażenia o świecie, mitologia i filozofia. 


Kultura społeczna obejmuje normy i wzory postępowania, prawa, zwyczaje i różnorodne zasady regulujące stosunki między ludźmi. Podstawowymi elementami kultury są wartości, normy i symbole. 

Wartości to sfera kultury, która zawiera oceny, kryteria i wyobrażenia o tym, co słuszne, odpowiednie. Są to ustalone w społeczności cele i standardy. Normy są konkretnymi wskazówkami i wzorami określającymi postępowanie właściwe i niewłaściwe. Normy określają np. zasady zawierania małżeństw, pracy itp., a także precyzują co i w jaki sposób jeść i jak się ubierać. 


Pewne normy mają charakter zwyczajów, inne zasad moralnych, jeszcze inne norm prawnych. Symbole to obiekty, które mają pewne ustalone znaczenie, niosą pewną ustaloną treść zrozumiałą dla innych. 

Symbolami są też przedmioty, którym nadaje się szczególne znaczenie: godła, flagi. Wartościowanie, normowanie oraz symbolizacja tworzą trzy podstawowe przenikające się komponenty kultury. Ustalono zestaw ogólniejszych elementów kultury, które występują powszechnie, chociaż w zróżnicowanych postaciach np.: sporty atletyczne, sztuka przyrządzania potraw, taniec, tłumaczenie snów, małżeństwo i rodzina, świętowanie, ubiór, zakazy dietetyczne, praktyki religijne, ceremonie pogrzebowe, gry, dawanie darów, zakazy kazirodztwa, muzyka, mity, liczenie, imiona, ograniczenia seksualne, czynności higieniczne, sądownictwo. Istnieje zbieżność między typem osobowości i kultury.  



Etnocentryzm 
to skłonność do negatywnego oceniania innych kultur z perspektywy własnej grupy kulturowej. Postacią etnocentryzmu jest skłonność do postrzegania własnej kultury jako wyższej, lepszej. Ujawnia się także niechęć do innych kultur. Europocentryzm to skłonność do postrzegania społeczeństwa i historii z europejskiej perspektywy. Relatywizm kulturowy – metodologiczny postulat, by nie oceniać kultur za pomocą kryteriów pochodzących z innych kultur, ale ukazać je w ich odrębności. 
Wyraża on dążenie, by oceny moralne i etnocentryzm nie uniemożliwiały prowadzenia rzetelnych badań. 

Homogeniczność kulturowa – jednolitość kulturowa. Zróżnicowanie pod względem wykształcenia, zamożności i wykonywanych zawodów wiąże się ze znacznymi odrębnościami kulturowymi pod płytką warstwą powszechnie uznawanych norm i wartości. Tworzą się środowiska i zbiorowości wyróżniające się znaczną odrębnością kulturową. Do takich różnic odnosi się pojęcie podkultury (subkultury). 

Dla określenia wartości, norm i symboli uznawanych przez większość społeczeństwa używa się terminu kultura dominująca. Podkultura (subkultura) to wyróżniający się zespół wartości, norm i symboli charakterystyczny dla pewnej zbiorowości. Są podkultury robotnicze, religijne, itp. 



Kontrkultura to subkultura odrzucająca kulturę dominującą, sprzeciwia się ona aprobowanym powszechnie wartościom, odrzuca je. Kultura masowa charakteryzuje się tym, że treści przekazywane są wielkiej liczbie odbiorców za pośrednictwem technicznych środków przekazu. Jest rezultatem przemian zachodzących w społeczeństwie, kształtuje się wraz z rozwojem oświaty i uprzemysłowieniem. 

Młodzież i dzieci stanowią poważną kategorię nabywców towarów kulturowych. Jest to efekt ogólnego wzrostu zamożności, upowszechnienia nauczania szkolnego i wydłużenia okresu kształcenia się młodzieży. Kultura masowa jest kulturą rozrywki, relaksu i odpoczynku. Najbardziej typowe dla kultury to powieści sensacyjne i kryminały, programy rozrywkowe i seriale. Możemy wyróżnić trzy układy kultury: 



  • Pierwotny, treści kulturowe są przekazywane w warunkach fizycznej i psychicznej bliskości, w kręgu bliskich sobie ludzi. 
  •  Instytucjonalny, nadawcy występują wobec odbiorców w sformalizowanych rolach, reprezentując instytucje w których działają. Układ współtworzą szkoły, kościoły. 
  •  Masowy, dominuje tu kontakt pośredni, odbiorcy tworzą anonimową publiczność, pozostającą w rozproszeniu." 
(Przyp. Red.) Choć może naiwnie, ale bez specjalnego mądrowania i zachowawszy oryginalną pisonię - za spostrzeżeniami zwykłych osób znalezione w sieci. W sumie oddające skomplikowanie tematu oraz jego różnorodność. (źródło)
zebrał Janko muzykant
zdjęcia z sieci  http://veroling.pl/darmowe-zdjecia-uzytek-komercyjny/  

oraz z witryny telewizyjnej a także ze spotkania w Szkole Łacińskiej - BANWI

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz