Komunikacja obrazkowa

Czy się cofamy czy idziemy dalej w rozwoju? Coraz częściej posługujemy się skrótami myślowymi, piktogramami, etc. Bez nich trudno byłoby się nam poruszać np. gdzie mówią innym językiem, bowiem obrazki zaczynają się unifikować i są nam pomocne w poruszaniu się nie tylko w przestrzeni sklepowej, hotelowej, transportowej itp. Szukając w wielu krajach kultury europejskiej np. toalety nie musimy się męczyć, wszędzie jest w miarę podobnie.  Etc, etc, etc.   Czas chyba by się temu bardziej przyjrzeć. Zapraszam do przeczytania i refleksji nad tekstem Dominiki Siwińskiej

BANWI

Piktogramy jako odmiana pisma obrazkowego

Żyjemy coraz szybciej, z każdej strony otaczani jesteśmy ogromną ilością przekazów. Aby ułatwić komunikację w tym pełnym treści świecie, zaczęto stosować piktogramy. Pełnią one funkcję znaków-sygnałów, nastawione są na bezpośrednią reakcję ze strony obserwatora. Mają one charakter wskazówki, rozkazu, ostrzeżenia, zakazu bądź instrukcji. Ich forma jest uproszczona, ma wyraźnie obrazowy charakter, co ma to na celu ustalenie jednoznacznej interpretacji danego znaku. W przeciwieństwie do pisma, które wymaga znajomości skomplikowanego systemu zapisu, piktogramy skupiają się na podstawowym znaczeniu znaków i kolorów.

Piktogram – co to takiego?

Zgodnie z definicją piktogramy są to znaki pisma obrazkowego, przedstawiający rzeczy, zdarzenia bez powiązania z wyrazami i dźwiękami języka naturalnego. Znaki te ułatwiają zapamiętywanie i przypominanie sobie przyswojonych wiadomości i faktów na zasadzie mechanicznych skojarzeń, składają się na określoną treść. Piktogramy są alternatywnym sposobem komunikowania się, pomagają w szybkim przekazywaniu informacji oraz dają możliwość przekazywania treści w oderwaniu od systemu językowego w jakim występują. Dzięki ujednoliceniu piktogramów możemy zrozumieć treść komunikatu, bez względu na język w jakim sporządzony jest przekaz.

Międzynarodowy standard komunikacji

Informacje jakie przekazują piktogramy są czytelne i zrozumiałe, często nawet bez konieczności znajomości kontekstu w jakim występują. Opierają się na zasadzie mechanicznych skojarzeń, dzięki czemu są łatwe do zapamiętania. Piktogramy są wykorzystywane do zwiększenia efektywności komunikacji, ponieważ ich forma sprawia, że poprawiają w dużym stopniu skuteczność przekazu. Najczęściej w codziennym życiu stosuje się piktogramy ostrzegające i informujące. Mogą być nimi znaki drogowe, tablice informacyjne, oznaczenia na opakowaniach produktów i metkach. Obecnie piktogramy wykorzystuje się przede wszystkim w międzynarodowej informacji technicznej. Ich dużą zaletą jest to, że zastępują one wiele informacji i ostrzeżeń, które są dzięki temu bardziej czytelne i prostsze w przekazie.

Rola piktogramów

Współczesne piktogramy mają podobne zastosowanie, jak te, które wykorzystywali nasi przodkowie. Przede wszystkim mają za zadanie ułatwić komunikację międzyludzką i sprawić, by przekazywane informacje były łatwo zrozumiane przez jak największą grupę odbiorców. Ich niewątpliwą zaletą jest uproszczona forma i możliwość odczytania komunikatu bez znajomości języka w jakim został sporządzony. Jednak prostota piktogramów niesie za sobą pewne niebezpieczeństwa – nie zawsze możemy właściwe zrozumieć przekaz, ponieważ prawidłowe odczytanie wymaga znajomości ustalonych wcześniej reguł i konwencji. Obecnie piktogramy wykorzystywane są nie tylko w celach informacyjnych czy jako ostrzeżenia. Coraz częściej znajdują zastosowanie w nowoczesnej grafice reklamowej oraz stanowią alternatywną formę komunikacji, są też wykorzystywane do tworzenia coraz popularniejszych infografik. Piktogramy są doskonałym elementem kompozycji, który przyciąga wzrok oraz pomaga budować określona skojarzenia.

Drogowskazy

Jedną z najważniejszych grup znaków we współczesnej komunikacji przestrzennej są znaki drogowe. To dzięki nim jesteśmy w stanie bezpiecznie i szybko poruszać się w otaczającej nas przestrzeni. Dlatego ważne jest, aby komunikaty, jakie niosą w sobie, były łatwo rozpoznawalne i umożliwiały prawidłową i szybką reakcję. 


Kiedy przyjrzymy się dokładnie przestrzeni miejskiej, zauważymy z łatwością, że otoczenie najczęściej przybiera kształt prostokątów bądź kwadratów. Dlatego też najważniejsze znaki mają kształt koła bądź zawierają ukośne linie, dzięki czemu wyróżniają się na tle otaczającej przestrzeni. Ważny jest nie tylko kształt, ale i sposób umieszczenia znaku. Przykładem mogą być znaki w kształcie trójkąta – jeśli jest to jedynie znak ostrzegawczy, wierzchołek skierowany jest ku górze. Dla wzmocnienia jego działania, znak umieszczany jest wierzchołkiem do dołu. To potęguje wrażenie, że dana figura niesie ze sobą jakąś istotną informację. Równie ważną rolę pełni kolorystyka. Można to zauważyć analizując znaki o barwie czerwonej. Jest to barwa, która zdecydowanie wyróżnia się na tle innych, przyciąga uwagę i niesie w sobie czytelny komunikat. W przyrodzie ten kolor pełni podobne funkcje, odgrywając ważną rolę w procesie komunikacji. Często ostrzega przed ewentualnym zagrożeniem lub przyciąga uwagę potencjalnej ofiary.

Symbole astronomiczne

Za jeden z reliktów pisma obrazkowego, który nadal funkcjonuje w naszej kulturze, możemy uznać zapisy stosowane w astronomii. Dla wielu z nas graficzne przedstawienia gwiazdozbiorów są łatwo rozpoznawalne. Znaki te pojawiają się obecnie znacznie częściej, głównie za sprawą wzrostu zainteresowania horoskopami i astrologią. Dawniej znaki te były znane jedynie naukowcom i osobom, które pasjonowały się astronomią, natomiast teraz są powszechnie zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy. Są modnym elementem, który pojawia się w codziennej prasie i reklamie. Symbole stosowane dla oznaczenia dwunastu konstelacji w których słońce znajduje się w ciągu roku, są powszechnie znane i możemy je znaleźć niemal w każdym czasopiśmie. Na ich przykładzie możemy zobaczyć jak istotną rolę we współczesnej kulturze odgrywają elementy, które wywodzą się bezpośrednio z pisma obrazkowego.

Ikonizacja współczesnej kultury

Obecnie ludzie nie mają czasu, by dokładnie analizować wszystkie docierające informacje. Aby dobrze zrozumieć tradycyjny zapis tekstowy, potrzebny jest czas, skupienie, a przede wszystkim – rozumienie odpowiedniego kodu. Czytanie tekstu w książce wymaga więc wielu umiejętności oraz sprzyjających okoliczności. W innym wypadku niemożliwe jest pełne zrozumienie komunikatu. Natomiast odczytanie przesłania, jakie niesie obraz, nie wymaga spełnienia aż tylu warunków – możemy go odpowiednio zinterpretować w krótkim czasie, bez znajomości kodu językowego. Dzięki temu możliwe jest przekazywanie ważnych informacji, bez konieczności posługiwania się znakami pisma.

Archetypy na naszej mapie myśli

Całe nasze życie składa się z szeregu zdarzeń, które w naszej pamięci przechowywane są w formie obrazów, tworząc w ten sposób nasze wspomnienia. Wizerunki myśli nie mają charakteru przedmiotów, są raczej pewnego rodzaju archetypami rzeczy, które do tej pory widzieliśmy i przeżyliśmy. Obrazy te przechowywane są w naszej pamięci w uproszczonej postaci, tworzą pewnego rodzaju schematy, które zbliżają się do znaków. Same znaki pisma pozostają w naszym wyobrażeniu obrazami. Kiedy uczymy się pisać, poznajemy właściwy dla danego języka kod, a następnie utrwalamy w pamięci poszczególne wyrazy. Gdy zaczynamy czytać, początkowo śledzimy kolejne litery składając je w słowa. Z czasem, gdy w pamięci utrwalimy pewien zasób wyrazów, w myślach rozpoznajemy całe grupy słów. Wystarczy niewielka zmiana w odczytywanych konfiguracjach, by nasz proces odbioru tekstu został zaburzony. Wynika to stąd, że w naszej podświadomości każdy wyraz staje się schematem, uproszczonym obrazem, który powiązany zostaje z konkretnym znaczeniem. Dlatego bardzo ważne jest, by tekst jaki czytamy spełniał powszechnie przyjęte normy, zwłaszcza dotyczące kroju czcionek i układu graficznego.

Proces zapamiętywania

Naukowcy już dawno udowodnili, że dużo łatwiej zapamiętujemy obrazy niż tekst. W naszej pamięci przekładamy komunikaty obrazowe ponad przekaz językowy. Zjawisko to jest często wykorzystywane w procesie uczenia się – dużo szybciej przyswajamy wiedzę, która angażuje nasze bodźce wizualne. Zmysł wzroku odgrywa istotną rolę w procesie edukacji, dzięki niemu przyswajamy większość informacji. Jednak w otaczającym świecie nasz wzrok jest rozpraszany przez nadmierną ilość różnorodnych obrazów i symboli. Utrudnia to skuteczną komunikację oraz powoduje, że nie przyswajamy wszystkich docierających do nas przekazów. Wybieramy tylko te, które uznamy za istotne, bądź takie które przyciągną naszą uwagę. Dlatego ważne jest to w jaki sposób zostanie zbudowany przekaz. Istotna jest nie tylko forma, ale i odpowiednia kolorystyka. Żyjemy w świecie obrazów, to one decydują o tym jak postrzegamy świat.

Alfabet jako źródło inspiracji

http://www.socjografka.pl/ikonizacja-kultury/

Współcześnie pismo poddawane jest różnym przekształceniom, które mają sprawić, że nasza komunikacja będzie efektywniejsza i bardziej atrakcyjna. Modyfikacji ulegają nie tylko kroje czcionek, ale także całe teksty. Pojedyncze litery przestają być tylko znakami pisma, a zaczynają funkcjonować jako indywidualne obrazy. Alfabet nie jest jedynie systemem znaków, zaczyna być częścią wizualnego świata i stanowi inspirację dla wielu dziedzin sztuki. Na co dzień obserwujemy wiele form, które świadczą o wzajemnym przenikaniu się dwóch, na pozór odległych systemów zapisu. Znaki alfabetu i obrazy tworzą współczesny język, który coraz częściej sięga do korzeni pisma. Elementy graficzne współistnieją z tradycyjnym tekstem, doskonale go uzupełniając. Powoli zaciera się granica między światem pisma i światem obrazu, a ich wzajemne przenikanie świadczy o ciągłej ewolucji języka i systemu komunikacji międzyludzkiej.


Moim zdaniem, mimo wielu korzyści jakie niesie ze sobą ikonizacja współczesnej kultury, obraz nigdy nie wyprze języka pisanego. Wynika to głównie z mnogości interpretacji charakterystycznej dla wizualnego świata. Wieloznaczność obrazów była głównym powodem, dla którego powstało pismo alfabetyczne. Dopiero zapis wykorzystujący litery, umożliwił jednoznaczną i sprawną komunikacje, bez względu na czas i odległość. Obraz jest doskonałym uzupełnieniem przekazu słownego, jednak nigdy nie będzie w stanie ostatecznie go zastąpić.

Dominika Siwińska
http://www.socjografka.pl/ikonizacja-kultury/