Jak to działa w Malborku?

Na temat tzw. "funduszu korkowego", protokołu radnych Rady Miasta z kontroli w CPiTU

Ongiś,  wydaje mi się, że to już bardzo, bardzo  dawno temu Agnieszka Podgórska, koordynatorka monitoringu i działań na rzecz Sieci Obywatelskich Watchdog Polska zaprosiła nas (wówczas grupę różnych  osób zajmujących się w Polsce działaniami w obszarze profilaktyki uzależnień, działań publicystycznych w tym zakresie, doradztwa, etc.)  do pilotażowego projektu i wzięcia udziału w kontroli wydatków tzw. "funduszu korkowego". 

czasopismo od którego
rozpoczeła się
"znajomość" z Malborkiem

Było nas wówczas siedemnaścioro. Na jednym z pierwszych warszawskich eventów w tej sprawie spotkałem przedstawicieli Malborka; Henryka  Kapelę i Waldemara Klawińskiego. Oni to później zgłaszali ich zadaniem nieprawidłowości, wynikające z działań instytucji ówczesnego jeszcze Centrum Terapii Uzależnień (obecnie Centrum Profilaktyki i Terapii Uzależnień - CPiTU ) oraz całego systemu pomocy i działań profilaktycznych w Malborku. 

Prócz tego, że z pewnością dorobili się opinii niezbyt przychylnych, ciągnących się za nimi chyba po dziś dzień, to z całą pewnością byli tymi, którzy starali się problem nagłośnić i uświadomić wszystkim mieszkańcom miasta, gmin i powiatu.  

Teraz wychodzi na to że … mieli rację, a w każdym bądź razie stało się to możliwe dopiero teraz, by pokazać chociaż w części ... jak to działa w Malborku. Szacunek dla wszystkich, którzy się nad tym pochylili i czują, że się pochylili. 

To  ważne, by mieć świadomość tego czym jest tak zwany Fundusz Korkowy (w innych częściach Polski zwany „kapslowym”) i czemu ma służyć.  A przede wszystkim co warto mieć w tyle głowy - że musi być transparentny, przejrzysty i wszystko co się wokół niego dzieje - także. Wszak to są społeczne pieniądze, wszystkich obywateli a ich wydatkowanie nie może być osnute jakimś nimbem „tajemniczości” lub zasłanianiem się, że „wszystko jest prawidłowo” a czegoś nie można ujawnić, pokazać – wytłumaczyć, itp. 

Całe szczęście, dzięki wielu ludziom,  zaczyna być coraz normalniej niż było. 

Chociaż to pewnie jeszcze daleka droga by zmienić mentalność, przyzwyczajenia i tym podobne nawet w Malborku.

Potrzeba było do tego aż  sześciu bodajże lat  

Mieszkałem wówczas zupełnie gdzie indziej i zajmowałem się zawodowo współwydawaniem regionalnego  specjalistycznego czasopisma „Lumen”. Miesięcznika dotyczącego profilaktyki i leczenia uzależnień oraz organizacji i działań w obszarze after care  („po terapii”). Byłem sekretarzem redakcji, ponadto  zajmowałem się profesjonalnie  wraz z zespołem, działaniami terapeutycznymi, organizacyjnymi i pomocowymi. 

Temat więc nie był mi obcy z racji wykształcenia, oraz rozeznania zawodowego. Także był pomocny w obserwowaniu tego co w Polsce się w tej materii funduszów korkowych działo. 

Działo się w wielu wypadkach niezbyt dobrze i uczciwie. Ustawa "O wychowaniu w Trzeźwości ...) mająca wspierać działania lokalnych środowisk samorządowych, np. w radzeniu sobie z problematyką, w wielu wypadkach stała się (w rękach przypadkowych, niezbyt uczciwych ludzi), narzędziem do łatwego zarobku, swobodnej interpretacji i czynienia według "swojego widzimisię" działań. Mało społecznie użytecznych zabiegów, chociażby pod płaszczykiem lub w imieniu rekomendacji Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

Z góry licząc zapewne,  że mało kto w środowisku będzie się orientował co i jak należy w tej materii czynić. 
Lubo powierzchownie traktując zadania, swobodnie interpretując zalecenia  - zakąłdajac że nikt nie przeszkodzi w jakichkolwiek zabiegach.Zaabiegach, które będą nawet na krawędzi prawa, a nawet zgodnie z prawem ale … przede wszystkim będą zaspokajały potrzeby własne, ambicjonalne, etc.  Natomiast nie koniecznie poddawały się kontrolowaniu społecznemu wydatkowania środków. 

Istny raj. No bo kto zakwestionuje zasadność wydatków, ich lokacje oraz  fachowość i zasadność? 
Jeśli nikt poza wąską grupą zainteresowanych, np. nie zna się na tym. Mało tego, obywatele zajęci swoimi sprawami, pełni ufności, scedują to na lokalnych „fachowców”, „specjalistów”.  Którzy na przykład, w tak zwanym międzyczasie „zdążą przeszkolić się” wymachując potem certyfikatem, świadectwem, zaświadczeniem – któż wtedy zakwestionuje? 
A ci będą dalej czerpać z tego i realizować  to,  co zaczęli i co leżało u podstaw miałkiego moralnie procederu. 

Wszak nie przyjdzie do głowy obywatelowi miasta, gminy, ba radnemu, że coś nie  tak!  Że może być to zjawisko patologiczne. Przecież tej patologi "jednej z drugą" ma przeciwdziałać! 
Czasem to działało!Ale np. niezwykle cwanie podszyte autorytarnymi stwierdzeniami - zainteresowanej, wąskiej grupie osób i nierzadko korzystających w całym zakresie z przeróżnych profitów. 

Zjawisko, przypomnijmy,  które zamiast pragmatycznie  pomagać w szerokim zakresie potrzebującym, obniżać koszty społeczne i naprawdę służyć konglomeratowi działań wielu różnych instytucji, placówek, środowisk, stowarzyszeń  i organizacji w obszarze after care. którz mógłby dac wiarę, że stanie się domeną „monopolistów” czerpiących prywatnie zyski i podnoszących sobie prestiż zawodowy w środowisku – zupełnie haniebnie i niesłusznie. 

Tak się niestety zadziało w wielu miejscach w Polsce.  Co można zaobserwować studiując dotychczasowe, wieloletnie działania sieci moinitorujących - Watchdog Polska.

Dlatego cieszy niezwykle mnie fakt, że zakończyła się kontrola przeprowadzona przez zespół kontrolny Komisji rewizyjnej Rady Miasta Malborka w Centrum Profilaktyki i Terapii Uzależnień (CPiTU).  Długo bo długo ale … wreszcie drgnęło. 

Kontrolujący mieli za zadanie przyjrzeć się wydatkowaniu środków publicznych w centrum (CPiTU) w zakresie legalności, zasadności, celowości i gospodarności  i objął okres roku 2015. Kontrolą zajmowała się grupa radnych w składzie Paweł Dziwosz – przewodniczący, Agnieszka Grzegorzewska – sekretarz, Jerzy Czernik, Tomasz Klonowski, Dariusz Kowalczyk. Były badane dwa obszary działania jednostki formalny i finansowy. Jednostkę kontrolowaną reprezentowała Joanna Żołdak – dyrektor placówki. Zespół kontrolny odbył osiem posiedzeń m.in. od 22.042016 po 17.08.2016. 

Więcej na ten temat już wkrótce. 

Zebrał i o tym napisał 

Krzysztof Hajbowicz